شناسایی وجه اشتراک پیام موجود در سردرب هفت بنای عمومی دورۀ قاجار از طریق تحلیل گفتمان نقوش به کار رفته در آنها

سردرب یکی از بخش های ساختمان است که قابلیت بیان اعتقادات سازنده یا کارفرمای آن را به ناظر بنا دارد. گفتمان نقوش به کار رفته در تزیینات هر سردرب را می توان همچون پیامی از سوی سازنده یا کارفرمای سردرب محسوب کرد و آنها را خواند و فهمید. گفتمان نقوش سردرب هفت بنای عمومی دورۀ قاجار موضوع این پژوهش است. مساله ای که دنبال می شود نحوۀ شناسایی وجه اشتراک میان پیام های نهفته در این سردرب ها از طریق تحلیل گفتمان نقوش به کار رفته در آنها می باشد. هدف پژوهش شناسایی وجه اشتراک سردرب های منتخب در نحوۀ ارتباط با بینندگان یا مخاطبان بنا است. روش اصلی پژوهش توصیفی-تحلیلی بود و داده های آن بر مبنای مشاهدات عینی، مطالعات کتابخانه ای و با استناد به تصاویر دست اول گردآوری شد. این پژوهش نشان داد که فرآیند پیام رسانی در همه سردرب های منتخب با بهره گیری از نقوش مختلف، مضامین متفاوت و ترکیب های ظریف، ولی با روش های گوناگون صورت گرفته است. مقایسه گفتمان های شناسایی شده در سردرب ها مشخص کرد که غلبۀ خیر بر شر وجه مشترک تمام آنهاست. علت اصلی توجه سازندگان و کارفرمایان این سردرب ها به این نوع گفتمان را می توان در تمایل حکومت های قاجاری به نمایش قدرت و حقانیت سیاسی، مذهبی و باستانی خود به ناظران داخلی و خارجی جستجو کرد.